Psalm 98: 1a.

Meer dan enige andere psalm is Psalm 98 voor ons de kerstpsalm bij uitstek. Voor ons gevoel hoort het er eenvoudig bij, dat de gemeente in de eerste kerstdienst die machtige jubelende woorden zingt, die nooit sterker klinken dan juist op die dag: “Zingt, zingt een nieuw gezang den Heere” en “Hij heeft gedacht aan Zijn genade”. Het is ook niet nodig dat we vanuit deze psalm nog eens apart verwezen worden naar het kerstevangelie. In de vertrouwde klanken van dit Oudtestamentische kerstlied horen we de evenzeer vertrouwde woorden van het Nieuwtestamentische kerstevangelie. We staan met deze psalm in Bethlehems stal waar “onze God Zijn heil ons schenkt”. We staan met deze psalm in Efratha’s velden, waar God “dit heil nu doet verkonden”. Ja, in een volle kerk op de morgen van de Eerste Kerstdag zingen we Psalm 98 graag. Maar probeer deze psalm eens te zingen los van de feestelijke sfeer, die een eerste kerstdienst kan kenmerken. Probeer deze psalm nu eens te zingen zonder begeleiding van een jubelend orgel en het meeslepende van een uit-volle-borst-meezingende gemeente.

Probeer deze psalm eens te zingen, terwijl uw gedachten zich vermenigvuldigen. terwijl uw hart rouwt en u schrijnend ervaart de lege plaats, die in de kring van uw gezin is gevallen in het bijna-voorbije jaar. Probeer deze psalm eens te zingen. terwijl de zorgen zich tegen het jaareinde opstapelen en uw hart gekweld wordt. door duizend zorgen die op u afkomen bij de gedachte aan wat het jaar 2009 niet allemaal brengen kan. Probeer deze psalm eens te zingen, terwijl u niet kunt zoals u graag zou willen en de eenzaamheid aan je leven knaagt.
Is het dan allemaal niet veel te hoog, veel te uitbundig, veel te ver uitzwevend boven de rauwe werkelijkheid van het gewone leven? Is dit niet typisch een psalm. die je zingen kunt in een bepaalde sfeer, als de entourage je even boven alles uittilt en je alles voor een moment doet vergeten? En als dat niet het geval is, wat is dan het geheim van de jubelende vreugde van deze psalmdichter, die zo uitbundig kan zingen in een wereld als de onze, getekend door de zonde en zijn gevolgen? Deze mens zal toch ook wel weten van het andere woord uit deze ze1fde bundel: “het uitnemendste van die is moeite en verdriet”?
Het antwoord is duidelijk. Deze dichter zingt van de Heere en voor de Heere. Hij is zijn Lied, zijn Psalmgezang. Het is het wonder van het heil dat hier bezongen wordt, het wonder van Gods komen om te richten over al Zijn vijanden en tot verlossing van Zijn volk. En laat de psalmist dan in de eerste plaats gedacht hebben aan het komen van de Heere tot verlossing van Zijn volk uit Egypte, toen de Rode Zee bruisend het overwinningslied van Israel begeleidde, wij horen en wij mogen er in horen het lied op Gods komen in Christus, in Bethlehem en op de wolken. Dat is ten diepste het heil dat hier onder de leiding van de Geest Die Christus verheerlijkt, bezongen wordt. In het Hebreeuws ziet u dat ook onmiddellijk. Daar staat voor ‘heil’, vers 2, een woord, waarvan de Naam ‘Jezus’ is afgeleid: de Naam van de Heiland, Die ruimte maakt, de Zaligmaker van zondaren.
Dat heil werkt God. Het is uit Hem. dat een zondaar kan zalig worden. Daartoe geeft Hij Zijn Zoon. om de verlossing te verwerven in de weg van kribbe en kruis. Daartoe is Gods Zoon mens geworden om ons mensen en om onze zaligheid.
Dat heil maakt God bekend. Hij legt niet alleen Zijn Zoon in de kribbe, maar zendt ook Zijn boodschapper met het hemels geboortebericht naar mensen. Het is immers Zijn Goddelijke bedoeling, Zijn lust om zondaren te doen delen in het heil. En Hij weet beter dan wij mensen zelf: dat niemand uit zichzelf tot de kribbe zal komen en dat niemand uit zichzelf in dat geboren Kind de reddende mensenliefde van God zal ontdekken.
Het heil vindt zijn grond in God. Daar rust alles op: Hij heeft gedacht aan Zijn genade. God denkt aan Zijn goedertierenheid, aan Zijn verbondstrouw. Daar gedenkt de Heere aan: aan Zichzelf: aan Zijn beloften, aan Zijn grondeloze barmhartigheid. En de vrucht daarvan is, dat God aan de zonden niet meer gedenkt. Zacharias zingt het precies zo in zijn lied, waarin het hele Oude Testament wordt samengevat. Het heil is uit God, door God en tot God.
Dat is het drievoudige wonder waarvan hier sprake is.
De verwondering over dat heil zoekt en vindt een uitweg in een lied, een nieuw lied. Dat lied is nieuw. niet vanwege de woorden die het zingt. Dat nieuwe lied kan best een oude psalm zijn. Dan bent u in het vertrouwde gezelschap van Zacharias en Maria. Maar het lied is nieuw vanwege het hart waarmee gezongen wordt en waardoor oude woorden nieuwe inhoud krijgen.
Gaat u het begrijpen? Het hangt niet van de omstandigheden af: of ik met kerst echt mee kan zingen. Ik leer dit lied meezingen in het grote koor, dat mag preluderen op de eeuwigheid, waar de Heilige Geest mij brengt tot geloofsverwondering over zo’n God, Die Zich zo diep neerbuigt tot een zondaar zoals ik ben, en Die zegt: Hier ben Ik; Ik ben uw Heil alleen!
Waar de verkondiging van het heil me brengt tot het deelachtig worden van het heil, daar leer ik dat nieuwe lied, dat – vaak gebroken en onderbroken – de begin tonen vormt van het nieuwe lied van de schare rondom de troon van God en van het Lam: “De zaligheid is van onze God en van het Lam”.
Kunt u zo meezingen met dit oude lied, dat voor u nieuwe inhoud kreeg?
Zing dan mee in de diepe verwondering van een zondaar, die zich gezocht weet: “Hij heeft gedacht aan Zijn genade” .
Komt verwondert u hier mensen, ziet hoe dat u God bemint!

Ds. J. Westerink

Wanneer wij op Goede Vrijdag in de geest op Golgotha vertoeven, zien wij in het midden van de drie kruiselingen de Man van smarten hangen. Het is geen wonder dat de vijanden van Jezus juichen. Wat kan een gekruiste doen? Wat is van hem te verwachten? Het is ook geen wonder dat de hel juicht. Want Jezus heeft het immers verloren?

“Anderen heeft Hij verlost, Zichzelf kan Hij niet verlossen.”
Het lijkt dus een verloren zaak. Is het wonder dat Zijn beminden bedroefd waren? Zij hadden gehoopt dat Hij was Degene Die Israël verlossen zou. En nu? Zijn einde is de kruisdood die bij God vervloekt was. Maar de hel en de vijanden juichen te vroeg.
Dan klinkt uit de mond van Jezus de triomf: “Het is volbracht.”
Men heeft het genoemd: “het rijkste woord voor Jezus, het aangenaamste voor de Vader, het schrikkelijkste voor de hel, het zaligste voor de zondaren.”
Ja, hoe en waartoe komt Jezus hier aan het kruis? De mens geschapen naar Gods beeld, was van God afgevallen. Zo lag er de grote breuk. Die komt God in Christus herstellen. Wie Christus wil prediken, moet bij Adam beginnen, niet bij Abraham. Anders is er geen plaats voor Christus en Zijn offer. Ik moet eerst mijn val in Adam leren kennen, zal Christus mij ooit dierbaar, gepast en noodzakelijk worden. Hij nam het op waar Adam het had laten liggen. Hij heeft God voldaan. Wat Adam bedierf, heeft Hij weer goed gemaakt. De schuld verzoend, maar ook volbracht wat Adam heeft nagelaten. Hij heeft door voldoening verzoening aangebracht.
“Het is volbracht.” Dit zijn drie woorden in onze taal, in het oorspronkelijke slechts één woord. Maar geen duizendmaal duizend woorden omschrijven de volheid hiervan. “Het is volbracht.” Gen enkel mens gaat heen die voltooid werk achter laat. Dit geldt wel van Jezus. Hier is roemensstof voor de kerk, nu en in alle eeuwigheid.
“Het is volbracht”, nadruk op “het”. Dit “het” wijst op de dingen die bij God te doen waren. Hij kwam om het welbehagen van God te voldoen. Het sluit alles in wat naar de raad en wil van God is te doen ter verlossing van Zijn volk. Deze arbeid nam de Zoon in de stilte van de eeuwigheid op Zich, de Vader een gemeente voor te stellen zonder vlek en rimpel. In Zijn kabinetsraad ontwierp de Drie-enige een plan tot behoud van zondaren. Volbracht is het plan. Een veelheid van profetieën kondigde de Messias aan. Vele personen waren zijn typen; voorafschaduwen van de Zaligmaker in Zijn drie ambten. Een reeks van ceremoniën, bij tabernakel en tempel, heeft het werk van de Verlosser afgebeeld. Dit alles is nu door Hem volbracht. Nee, Jezus zegt niet: “Ik heb het volbracht”, maar: “Het is volbracht”, nu nadruk op “is”.
De redding van de bruidskerk is geen wenselijkheid, niet slechts een mogelijkheid, maar een onomstotelijk feit. Het is niet misschien dat God Zijn gunst zal betonen, Zijn barmhartigheid zal uitlaten; maar is stellig en gewis, dat een eeuwige verzoening is aangebracht. Hij heeft de opdracht van God vervuld, waartoe Hij Zich gewillig had gegeven. Heel de weg en manier van de verlossing van de zondaar in Gods raad bepaald, is door Hem verwezenlijkt. Er behoeft dus niets meer te geschieden.
“Het is volbracht.” Nu nadruk op “volbracht”. Dit staat in de grondtekst in een vorm die zegt: “Het is af.” Niets behoeft er meer bij. Zondaar, draag toch niet langer uw knoeiwerk aan. Er ontbreekt aan Jezus’ werk niets. Het betekent dat het doel van God volkomen is bereikt. Hij maakte Zijn werk af, zonder enig verzuim of vergissing. Heel het Goddelijk werkprogram heeft Hij voltooid. De Vader kan er met algehele instemming in rusten. Hij heeft gehoorzaamheid aan de Vader gebracht. Nu is er geen verdoemenis voor hen die in Christus zijn. Nee, nu kan de uitverkoren kerk niet verdoemd worden. “Het is volbracht!” Dit is de uitroep van de grote Hogepriester Die in Zijn offer God bevredigd heeft. Nu kan de zondaar met God bevredigd worden. Gezeten aan Gods rechterhand zet de Heere op grond van het volbrachte werk Zijn arbeid van toepassing door de Heilige Geest voort.
Het volbrachte werk is het fundament waarop Hij Zijn kerk bouwt naar Zijn gemaakt bestek. Dit woord haalt een streep door al onze eigen verlossingspogingen, waar wij – liggend in een verbroken werkverbond – zo vol van zitten. Och, wat zijn wij vaak bezig, ook al kennen we genade, om eigen broddelwerk de Heere aan te bieden of bij Jezus’ werk toe te willen voegen.
“Het is volbracht” zegt dat wij alleen uit genade door Jezus’ Borgwerk zalig worden. Christus moet zijn volbrachte werk ambtelijk, door Zijn Geest, in ons uitwerken. Dan zal Hij ons eerst arm in onszelf moeten maken, ontdekken aan onze schuld, leren dat wij het in de val verspeeld hebben. Dat wij dagelijks niet anders doen dan Gods geboden overtreden. De natuurlijke mens probeert zichzelf te redden. Dit doet ook nog een bij aanvang begenadigde, als Christus nog voor hem verborgen is, ja nog als Hij hem in de belofte al is geopenbaard. Het strijdt zo tegen zijn vlees als hij leert: niets goeds in mij, niets komt van mij in aanmerking. Het is met mij verloren. Gelukkig als de Heere al ons eigen werk bij de handen gaat afbreken. Dat wij bij afgekeurd werk komen te staan. Dat onze gebeden en onze tranen ons ook niet behouden. Als het dan aan onze zijde hopeloos wordt, krijgt die Borg juist bedienend werk in en aan ons. De ziel kan dan alleen rusten daar waar God in rust, volkomen bevredigd in is, n.l. het volbrachte werk van Jezus. O, verlegen, verslagen, ontdekte ziel die uw eigen vonnis moet aanvaarden, maar hijgt naar verzoening en vrede met God. Nu, deze is er, namelijk in de weg waarin God tevreden is gesteld. Het is bij God in orde. Maar dit moet nu in u uitgewerkt worden. Hij moet Zelf als de grote Profeet u Zijn priesterlijk werk verklaren. Als wij niet weten hoe van de schuld af te komen en met God verzoend, moet Hij verklaren: “Alles heb Ik volbracht om u te redden, u behoeft er zelf niets meer aan te doen.”
Heerlijk als ons niet alleen de mogelijkheid ontsloten wordt, maar Hij verzekert: “Ik heb het voor u in orde gemaakt.”
Heerlijk als Hij u, wegloper van God, weer tot God brengt. Als dat gebeurt wordt het geding tussen God en u opgeheven. En de vrucht daarvan is de liefelijke vrede met God. De heerlijkheid van het onvergankelijk leven wordt in Jezus’ Borgwerk ontsloten. Zulk één kan Pasen vieren.
Wat baat het u nu dat gij dit alles gelooft? “Dat ik in Christus voor God rechtvaardig ben en een erfgenaam des eeuwigen levens.” Door het geloof, dat ook een gave van God is, krijg ik persoonlijk deel aan het Borgwerk van Christus.
Kent u dit? Bent u al schuldenaar geworden door ontdekking van de Heilige Geest. Zucht u het uit: “Hoe word ik ooit met God verzoend?” Hij onderwijze u Zelf. Och, hier zijn de Zijnen nog zoveel aan bestrijding en wankelingen onderhevig. Heerlijk, als Hij de hand van het geloof op Zijn offer leert leggen en doet toe-eigenen. “Hij mij de volkomen genoegdoening, gerechtigheid en heiligheid van Christus schenkt en toerekent, evenals had ik nooit zonde gehad noch gedaan, ja, als had ik zelf al de gehoorzaamheid volbracht, die Christus voor mij volbracht heeft, in zoverre ik zulke weldaad met een gelovig hart aanneem.”
Op grond daarvan kan ik hier leven met God, straks sterven, zal mij het hemels Paradijs ontsloten worden.
Hoe is het, lezer, lezeres? De Heere beware voor zelfbedrog. Hij verlene u genade, opdat uw leven zij Christus, dan zal uw sterven gewin zijn. Dan zult u straks God drie-enig groot maken voor Zijn genade in Christus u bewezen.

Overgenomen uit “Bewaar het Pand” 11 april 1968

Ds. J. van Doorn