“Want Gij, Heere, zijt goed en gaarne vergevende en van grote goedertierenheid, allen die U aanroepen.”
Psalm 86: 5

Hoe is God? Om die vraag te beantwoorden zullen we de Schrift moeten raadplegen.

Uiteindelijk kan alleen God Zelf zeggen hoe Hij is. Gaan we zelf proberen te omschrijven hoe God is en gaan we te rade met onze eigen ervaringen en inzichten dan komen we op dwaalwegen uit. Dan gaan onze denkbeelden omtrent God de toon aangeven en dat is net zo goed beeldendienst als wat Jerobeam in het Tienstammenrijk invoerde toen hij kalveren liet neerzetten in Bethel en Dan.
David die in deze Psalm 86 aan het woord is, heeft van God Zelf geleerd hoe Hij is. Dat mag hij nu in het gebed tegen God zeggen en tegelijk aan de volgende geslachten doorgeven. Als David deze Psalm maakt verkeert hij in grote nood. Meer dan eens zegt hij dit in deze Psalm. Direct al in vers 1: “Ik ben ellendig en nooddruftig.” Verder ook in vers 7: “In de dag mijner benauwdheid roep ik U aan.” Maar in de nood die hij beleeft, weet hij de weg tot de Heere. Hij gaat die weg; de weg van het gebed. Hij doet een beroep op de Heere en daarbij steunt hij op wat God eerst van Zichzelf heeft geopenbaard. De deugden Gods worden David geopenbaard. De deugden Gods worden Davids pleitgrond.

Hoe is God dan? Hij is goed. Dat is het eerste wat David hier noemt. Goed is Hij aan allen. Goed is Hij voor al Zijn schepselen. Hij doet Zijn hand open en verzadigt al wat er leeft. Zijn goedheid ligt verspreid op al Zijn werken. Hij is de Algoede. Zijn we in feite daar niet allemaal getuigen van? Zoveel goeds hebben we al van Hem ontvangen. Zoveel bewijzen van Zijn goedheid! Maar Gods goedheid is niet alles wat van Hem gezegd kan worden.
David weet ook van een andere eigenschap. God is gaarne vergevend. Dat heeft te maken met onze zonden. We staan bij God in de schuld. We hebben tegen Hem gezondigd. Hoe moet dat? Als de Heere de ongerechtigheid gadeslaat en als Hij vergelding komt doen, wie kan dan bestaan? Maar, zo zegt Psalm 130 – bij Hem is vergeving.
Hoe is dat dan? Een illustratie hiervan, gegeven door de Heere Jezus, vinden we in de vader van de gelijkenis van de verloren zoon. In hem zien we wat ‘gaarne vergeven’ is. Deze vader stond al op zijn zoon te wachten. En toen die jongen terug kwam, werd hij ontvangen met een kus. Hij had zijn vader heel wat aangedaan. Hij had hem onteerd en bedroefd en gekrenkt. Maar de vader vergaf gaarne. Zo is God. Schoon zwaar getergd, lankmoedig en weldadig en groot ven goedertierenheid.
Allerlei zondaren hebben dat al ondervonden. Tot zelfs de grootste goddeloze toe. Denk aan koning Manasse. Denk aan de moordenaar aan het kruis. Denk aan Saulus van Tarsen.
Maar niet alleen goddelozen hebben die vergevende genade leren kennen; ook eigengerechtigen die van dat kwaad bekeerd werden. Ja, de Heere maakt waar wat Hij heeft beloofd in Jesaja 1: 18: “Al waren uw zonden als scharlaken, zij zullen wit worden als sneeuw; al waren zij rood als karmozijn, zij zullen worden als witte wol.” Die bereidheid om te vergeven is met name openbaar gekomen in de komst en het werk van de Heere Jezus Christus. Vooral Zijn offer aan het kruis getuigt ervan. Daar gaf Hij Zijn leven; daar stortte Hij Zijn bloed. Daar is de fontein geopend tegen de zonde en de onreinheid. Daar is zichtbaar geworden dat God gaarne vergeeft.
Dat Evangelie laat God verkondigen, opdat de zondaar het weten zou. Bovendien geeft God Zijn Geest opdat de boodschap van Gods vergevende genade zou worden geloofd door schuldige zondaren en opdat zij er in de weg van het geloof waarlijk deel aan zouden krijgen.
Zo zorgt God ervoor dat de vergeving ook beleefd wordt. En dat de schuldige ervaart dat God inderdaad gaarne vergeeft. Dat Hij vergeeft met heel Zijn hart.
Hoe krijgt de zondaar er dan deel aan? Hij mag er om vragen. Hij mag tot de Heere komen. Maar dan wel met de belijdenis van zonden. Erken het eerlijk voor Hem wat we hebben misdaan. “Die zijn overtredingen bekent en laat, zal barmhartigheid verkrijgen” (Spreuken 28: 13). “Indien wij onze zonden belijden, Hij is getrouw en rechtvaardig, dat Hij ons vergeve en ons reinige van alle ongerechtigheid” (1 Joh.1: 19).

En verder is de Heere van grote goedertierenheid. Dat komt duidelijk uit in het feit dat Hij gaarne vergeeft. Maar niet alleen daarin. Er is ook genade die heiligt. En er is genade die leidt. Er is genade die vertroost. Ja, er is genade in elke nood en voor alle omstandigheden. Er is een volheid van genade. Groot van goedertierenheid is God. Er is geen eind aan. Laten we – nu we zulke getuigenissen hebben in de Schrift – toch niet klein van God denken. Daar doen we Hem oneer mee aan en daarmee berokkenen we onszelf schade.
Voor wie is God dit? Wie leren Hem nu zo kennen? Wie ondervinden dit? Allen die Hem aanroepen. Allen die Hem nodig gekregen hebben en vanuit die nood tot Hem vluchten. Die niet langer bij Hem vandaan kunnen blijven. Die in Hem gingen ontdekken alles wat zij voor hun arme ziel nodig hebbend uit de nood leerden roepen. Die het Woord dat van Hem spreekt leerden gebruiken en die erdoor vrijmoedigheid kregen om tot Hem te vluchten. Nee, dat is niet slechts voor twee of drie. De tekst zegt voor allen die Hem aanroepen. “Wie Hem aanroept in de nood, vindt Zijn gunst oneindig groot.” Zo was Hij in Davids tijd. Zo is Hij vandaag nog. Hebt u daar weet van? Hebt u Hem zo leren kennen?

Ds. P. den Butter

“Toen ik zweeg, werden mijn beenderen verouderd, in mijn brullen de ganse dag. Want Uw hand was dag en nacht op mij; mijn sap werd veranderd in zomerdroogten. Sela. Mijn zonde maakte ik U bekend, en mijn ongerechtigheid bedekte ik niet. Ik zeide: Ik zal belijdenis van mijn overtredingen doen voor de Heere; en Gij vergaaft de ongerechtigheid mijner zonde.”
Psalm 32 : 3-5

Spreken is zilver, zwijgen goud’, zo luidt een bekend spreekwoord. Hoe vaak dat spreekwoord ook waar is, er is een situatie waarin zwijgen allerminst goud is. Integendeel: juist de dood betekent. David spreekt erover in Psalm 32.

Verzwegen zonden
In onze tekst blikt David terug op een donkere periode in zijn leven. Een periode die beheerst werd door bepaalde zonden. Aan welke zonden David concreet denkt, wordt niet duidelijk. Wel blijkt uit de drie verschillende woorden die hij gebruikt voor zijn zonden, dat hij iets heeft verstaan van het gewicht ervan. Hij is een opstandeling tegen God; een krom en verkeerd mens, een doelmisser.

Eén zonde van David wordt ons wel genoemd. We lezen in vs 3: ‘ik zweeg’. David zwijgt! Dat wil zeggen: hij zwijgt over zijn zonde tegenover de Heere. Hij belijdt zijn zonde niet voor Gods aangezicht.

‘Ik zweeg’- dat geldt niet alleen voor David, maar van nature ook voor u, voor jou en mij. Zonder uitzondering. Wij zwijgen voor de Heere. Althans: voor zover het onze zonden betreft. O zeker, het kan best, dat ik op bepaalde momenten heel veel te vertellen heb. Ook tegenover God. Ik bid. Lang en uitgebreid. Ik breng allerlei zaken voor het aangezicht van de Heere. Maar als het nu gaat om mijn zonden – om die heel concrete zonden waar ik zo aan vastzit – dan geldt: ik zwijg.

En waarom zwijg ik? Omdat ik niet eerlijk wil worden voor God. Omdat ik niet als een schuldige zondaar voor Hem wil komen te staan. Omdat ik me staande wil houden in een leven van zonde, waar Hij buitengesloten blijft.

Nog iets aangrijpends: Die zwijgende mond komt niet alleen voor bij een mens van nature, maar kan zelfs voorkomen na ontvangen genade. Kijkt u maar naar David. De spiegel wordt dus voorgehouden aan ons allen: Ben ik op dit moment (nog altijd) een zwijger tegenover God, waar het mijn zonde(n) betreft?

Beleden zonden
Als David zwijgt, krijgt hij te maken met Gods hand. Gods hand gaat zwaar op hem rusten. David wordt onrustig. Hij krijgt te maken met tegenslag. Hij wordt ziek. Zelfs zo ziek, dat hij dichtbij de dood komt. Zijn levenssap, zegt vs 4, wordt veranderd in zomerdroogten.

Herkent u dat? Of jij? Dat de hand van de Heere zwaar op u rust? Op je drukt? Je voelt je benauwd en rusteloos. Ziek misschien wel. en je vraagt naar de reden: Waarom? Die vraag is niet in het algemeen te beantwoorden. Maar is het misschien, omdat u zwijgt? Omdat jij zwijgt? Je zonden niet wilt belijden voor de Heere? Niet eerlijk wilt worden voor God?

Kijk, dan ligt er genade in, dat de Heere het David zo moeilijk maakt in zijn leven. Dat de nood zo groot wordt. Want dat gebruikt de Heere om David op de plaats te brengen, waar hij eerlijk wordt voor God. Verzwegen zonden worden: beleden zonden.

We horen het David zeggen (vs 5a): “Mijn zonde maakte ik U bekend en mijn ongerechtigheid bedekte ik niet. Ik zeide: Ik zal belijdenis doen voor de HEERE’. Wat valt op in die woorden? Om te beginnen, dat Davids belijdenis een heel bewuste zaak is. David mompelt niet tussen allerlei andere zinnen door, dat hij ook nog wat gezondigd heeft. Nee, hij neemt het zich heel bewust voor: ‘Ik zal belijdenis doen’, Daarin klinkt iets door van het érnstig overleg’ dat eerst in Davids ziel heeft plaatsgevonden.

Opvallend is ook, dat David echt eerlijk gemaakt is. Hij bedekt zijn ongerechtigheid niet langer. Eerlijk komt hij ermee voor de dag.

En het derde: Hij doet belijdenis ‘voor de HEERE’. Hij stelt zich met zijn zonde voor het aangezicht van de heilige God. En onlosmakelijk daarmee verbonden: hij buigt voor de Heere: ‘ik heb gedaan wat kwaad is in Uw oog. Daarom ben ik, Heere, Uw gramschap dubbel waardig’.

De vraag naar ons toe: Kennen we dit belijden van onze zonde? Zonder deze belijdenis maken we ten diepste God tot een leugenaar, schrijft Johannes (1 Joh.1:9)

Vergeven zonde
In de weg van de echte, hartelijke schuldbelijdenis mag David het ervaren: ‘Gij vergaaft de ongerechtigheid mijner zonde’(vs.5b). Dat is de ervaring van David. Zijn scharlaken en karmozijnrode zonden – zo groot, zo zwaar – ze worden door de Heere vergeven. Ze worden weggewassen. Waar dat gebeurt, word ik van straatarm en diep ongelukkig, echt gelukkig, in de diepe en geestelijke zin van het woord. Welgelukzalig. Zo begint David zijn Psalm ook: ’Welgelukzalig is hij, wiens zonde vergeven is, wiens ongerechtigheid bedekt is, dien de HEERE de ongerechtigheid niet toerekent’.

En dat brengt ons tenslotte bij de vraag – ook uw en jouw vraag? – hoe dat nu eigenlijk kan. Mijn zonden, die ik bedekte en verzweeg, hoe kunnen ze vergeven, bedekt worden? Dankzij mijn schuldbelijdenis? Nee. Al is dat wel de weg waarin de Heere Zijn vergeving wil schenken, het is nooit de reden waarom de Heere vergeeft. Want: hoe verbroken en verslagen een mensenhart ook is, waaruit de belijdenis van de zonde opwelt, het is en blijft een zondaarshart. En zelfs in het belijden van mijn schuld liggen nog gebreken en soms ook onzuivere motieven.

Als de HEERE David zijn zonde vergeeft en niet toerekent, is dat alleen, omdat Hij die zonde wel heeft toegerekend aan Zijn eigen Zoon. De Heere Jezus. ‘Die geen zonde gekend heeft’. Als Hij daar staat, voor de aardse rechter , terwijl allerlei beschuldigingen aan Zijn adres klinken, dan zwijgt Hij. Maar door dat zwijgen eigent Hij de schuld van Zijn kerk; heeft hij de schuld van vijanden op Zich genomen. En weggedragen. In deze zwijgende Zaligmaker is de zaligheid voor een schuldige zondaar.

Ds. A.J.T. Ruis

“Zalig zijn de armen van geest, want hunner is het koninkrijk der hemelen”
Mattheüs 5:3.

Het gaat hier over mensen die arm zijn naar de wereld en die in tijdelijk opzicht veel gebrek hebben, er zijn immers genoeg armen, die God niet nodig hebben. Het gaat ook niet over de zogenaamde armen van geest: mensen die verstandelijk niet veel in hun mars hebben. Het gaat over armen van geest.

Wat zijn dit voor mensen?
Hun armoede raakt niet de buitenkant, maar hun innerlijk. Dat wil zeggen hun verhouding tot de Heere. Eigenlijk staat er bedelarm. Een bedelaar is iemand, die iedere dag zijn armoede beleeft. Hij heeft er last van. De armoede drukt hem… Zo zijn er ook in geestelijk opzicht mensen, die arm geworden zijn. Bedelaars. Ze zijn dat geworden. Van nature is de mens dat niet. Althans, hij is het wel, maar hij beleeft het niet. Maar als Gods Geest een mens gaat bearbeiden, dan wordt zo’n mens arm. Hij krijgt aan alles gebrek. Innerlijk wordt hij arm. Arm naar geest. En dat gemis wordt gevoeld. Als God in ons gaat werken, worden we bedelaars.

Wat gaan we dan missen?
Bijvoorbeeld heiligheid. We gaan zien, dat we van jongs af Gods geboden hebben overtreden. Onze zonden komen ons voor de geest en we leren bidden: “Schep mij een rein hart, o God.” We missen ook gerechtigheid. God laat ons onze schuld zien, en ook, dat we geen cent hebben om die schuld te betalen.
We missen geestelijke kennis. We weten geen weg meer. We kunnen het zelf niet meer. Een ander moet het ons zeggen. Heere, leer mij Uw weg. Kortom, we worden arm aan God. Wij zijn God kwijt. Dat gemis gaat schrijnen, want we kunnen God niet missen. We gaan hem zoeken met smart in ons hart. Van zulke mensen wordt gezegd, dat ze zalig zijn.
Dat zegt niet de wereld. Die begrijpt hier niets van.
Dat zegt ook niet ons eigen hart. dat voelt zich alleen maar ongelukkig.
Dat zegt Jezus. Zalig zijt ge, als ge als een bedelaar uw hand moet ophouden. Jezus spreekt zalig. En dus is het onomstotelijk waar.
Zalig, als we geen heiligheid en gerechtigheid hebben en als we God missen. Zalig als we onze armoede voor God beleven.

Waarom zalig?
Want hunner is het koninkrijk der hemelen. Het koninkrijk dat is de aanwezigheid van God Zelf. De gemeenschap met God. Dat was de rijkdom van het Paradijs. Maar door de zonde eerbiedigt de mens Gods Koningschap niet meer. God zoekt echter de mens weer op. In Christus. Zijn Koninkrijk daalt neer in de komst van Christus. Dat Koninkrijk is in Christus belichaamd.
In dat Rijk is geen armoede meer. Alleen rijkdom.

Wat voor rijkdom?
Rijkdom aan heiligheid. Heilige woorden, werken, gedachten en begeerten. Rijkdom aan gerechtigheid. Vergeving van zonden: lange witte klederen: de mantel der gerechtigheid. Rijkdom aan kennis. Hier ken ik ten dele: daar volkomen. Rijkdom in God. God alles en in allen. God ons deel tot in eeuwigheid. Die zaligheid is niet pas in de toekomst. Het beginsel wordt hier al beleefd. Op deze zal ik zien, op de arme en verslagene van geest en die voor Mijn Woord beeft. God woont bij de nederigen van hart en de verbrijzelden van geest. In Christus mogen ze God terugontvangen.

Geldt dit Woord van de Heiland ook voor u?
Of bent u rijk en verrijkt? Dat is de tegenstelling van arm. Maar dan geldt van u ook de tegenstelling van zalig. En dat is : rampzalig. Bekeert u dan en gelooft het Evangelie. Het Evangelie van God die de nederigen troost.

Ds. P. den Butter

“Sela.”
Psalm 84: 5, 9

Sommige mensen lezen dit Hebreeuwse woordje altijd, anderen laten het zondermeer weg. Wat is de bedoeling van dit woord?

Het hoort thuis in de Psalmenbundel, in gebed en lofzang, klacht en jubel.

Zo treffen we het ook aan in Habakuk 3. Nu kun je dat zakelijk afdoen door te volstaan met de mededeling dat het een muzikale aanwijzing is en de zaak laten rusten. Toch is het wel nuttig om bijvoorbeeld in Psalm 84 eens na te gaan of er meer muziek in zit.

Welke verklaring we ook kiezen – verhoging van de stem in het volgende deel, een aanwijzing om het voorgaande nog eens te herhalen of een pauze – het gaat om een accentuering van het voorgaande, waardoor het bijzondere nadruk krijgt. Je zou het kunnen weergeven als een aanwijzing om wat geklonken heeft nog eens door te laten klinken en je voor te bereiden op het volgende deel. Deze pauze wil de spanning erin houden.

In Psalm 84 klinkt vóór het eerste ‘sela’: ‘Welgelukzalig zijn zij, die in Uw huis wonen; zij prijzen u gestadiglijk’. Laat dat nu eens naklinken als u dit gehoord en gelezen hebt. Wie is er volgens ons een gelukkig mens, iemand die te feliciteren is? Zegt ons hart daar ‘amen’ op: die mens is gelukkig die mag wonen daar waar God Zich laat horen en zien? Werden wij zo begerig om ‘op te gaan naar Gods huis’, omdat het verlangen naar Hem ons daarheen dringt? Laat die vraag niet rusten, maar neem eens rust om vóór de rustdag over deze vraag na te denken. Het loflied op de woning van de HEERE krijgt een bijzonder accent door het ‘sela’. En als we dat verder mogen zien in het licht van het huis des Vaders met de vele woningen, waar Christus bezig is, plaats te bereiden voor de Zijnen, dan is er alleen des te meer reden om eens ‘pauze’ te nemen, en het Woord door te laten klinken. Dan roept zelfs deze muzikale aanwijzing om de Geest Die alleen het Woord werkelijk tot klinken kan brengen in ons hart.

Zo krijgt deze lofprijzing een bijzonder accent, zo zou de hevigheid van het verlangen als het ware nóg wel weer een keer tot klinken gebracht mogen worden. De vraag is of we in onze tijd waarin de ‘emocultuur’ bloeit – emoties doen het goed – we niet een onstellende vervlakking tegen komen van echte emoties. ‘Beeldbuistranen’ zijn van een andere orde van de tranen die opwellen als we onder vier ogen met de HEERE spreken. Tranen van onuitsprekelijk vreugde én van onzegbaar verdriet. Zo komen we een tweede ‘sela’ tegen na vers 9: ‘HEERE, God der heirscharen! Hoor mijn gebed; neem het ter oren, o God van Jakob!’ De vermoeide pelgrim bidt, smeekt indringend. En dat mag dóórklinken. Laat het toch horen als het u nood is! Heel praktisch: als we in de kerk een klaagpsalm zingen, doen we dat al lispelend, ingehouden? Is het dan wel nóód…?!

Het ‘sela’ wil tot leven komen en geeft diepten en hoogten aan door een accentuering. Een vlak geestelijk leven is geen best teken. Kennen we nog pauzes waarin Gods verbazingwekkende genade in onze verlorenheid doorklinkt? Of zingen we altijd maar een beetje kabbelend door of zijn we als stilstaand water?

Kijk het woordje ‘sela’ nog maar eens goed in de ogen…U kunt het gerust ongelezen laten, als u de aanwijzingen van dit woordje maar ter harte neemt.

Ds. M.J. Kater